Differenze tra le versioni di "Exsultet iam angelica turba caelorum (Vigilia Paschae)"

Da Gregorianum.org.
Jump to navigation Jump to search
Riga 17: Riga 17:
 
|valign=top|
 
|valign=top|
 
; '''Testo latino'''
 
; '''Testo latino'''
''Textus''<br />
+
''Exsultet iam angelica turba caelorum:''<br />
 +
''exsultent divina mysteria:''<br />
 +
''et pro tanti Regis victoria tuba insonet salutaris.''<br />
 +
''Gaudeat et tellus tantis irradiata fulgoribus:''<br />
 +
''et, aeterni Regis splendore illustrata,''<br />
 +
''totius orbis se sentiat amisisse caliginem.''<br />
 +
''Laetetur et mater Ecclesia,''<br />
 +
''tanti luminis adornata fulgoribus:''<br />
 +
''et magnis populorum vocibus haec aula resultet.''<br />
 +
''Quapropter astantes vos, fratres carissimi,''<br />
 +
''ad tam miram huius sancti luminis claritatem,''<br />
 +
''una mecum, quaeso,''<br />
 +
''Dei omnipotentis misericordiam invocate.''<br />
 +
''Ut, qui me non meis meritis''<br />
 +
''intra Levitarum numerum dignatus est aggregare,''<br />
 +
''luminis sui claritatem infundens,''<br />
 +
''cerei huius laudem implere perficiat.''<br />
  
 +
''Vers. Dominus vobiscum.''<br />
 +
''Resp. Et cum spiritu tuo.''<br />
 +
''Vers. Sursum corda.''<br />
 +
''Resp. Habemus ad Dominum.''<br />
 +
''Vers. Gratias agamus Domino Deo nostro.''<br />
 +
''Resp. Dignum et iustum est.''<br />
 +
 +
''Vere dignum et iustum est,''<br />
 +
''invisibilem Deum Patrem omnipotentem''<br />
 +
''Filiumque eius unigenitum,''<br />
 +
''Dominum nostrum Iesum Christum,''<br />
 +
''toto cordis ac mentis affectu et vocis ministerio personare.''<br />
 +
''Qui pro nobis aeterno Patri Adae debitum solvit,''<br />
 +
''et veteris piaculi cautionem pio cruore detersit.''<br />
 +
''Haec sunt enim festa paschalia,''<br />
 +
''in quibus verus ille Agnus occiditur,''<br />
 +
''cuius sanguine postes fidelium consecrantur.''<br />
 +
''Haec nox est,''<br />
 +
''in qua primum patres nostros, filios Israel''<br />
 +
''eductos de Aegypto,''<br />
 +
''Mare Rubrum sicco vestigio transire fecisti.''<br />
 +
''Haec igitur nox est,''<br />
 +
''quae peccatorum tenebras columnae illuminatione purgavit.''<br />
 +
''Haec nox est,''<br />
 +
''quae hodie per universum mundum in Christo credentes,''<br />
 +
''a vitiis saeculi et caligine peccatorum segregatos,''<br />
 +
''reddit gratiae, sociat sanctitati.''<br />
 +
''Haec nox est,''<br />
 +
''in qua, destructis vinculis mortis,''<br />
 +
''Christus ab inferis victor ascendit.''<br />
 +
''Nihil enim nobis nasci profuit,''<br />
 +
''nisi redimi profuisset.''<br />
 +
''O mira circa nos tuae pietatis dignatio!''<br />
 +
''O inaestimabilis dilectio caritatis:''<br />
 +
''ut servum redimeres, Filium tradidisti!''<br />
 +
''O certe necessarium Adae peccatum,''<br />
 +
''quod Christi morte deletum est!''<br />
 +
''O felix culpa,''<br />
 +
''quae talem ac tantum meruit habere Redemptorem!''<br />
 +
''O vere beata nox,''<br />
 +
''quae sola meruit scire tempus et horam,''<br />
 +
''in qua Christus ab inferis resurrexit!''<br />
 +
''Haec nox est, de qua scriptum est:''<br />
 +
''Et nox sicut dies illuminabitur:''<br />
 +
''et nox illuminatio mea in deliciis meis.''<br />
 +
''Huius igitur sanctificatio noctis fugat scelera, culpas lavat:''<br />
 +
''et reddit innocentiam lapsis''<br />
 +
''et maestis laetitiam.''<br />
 +
''Fugat odia, concordiam parat''<br />
 +
''et curvat imperia.''<br />
 +
''In huius igitur noctis gratia, suscipe, sancte Pater,''<br />
 +
''laudis huius sacrificium vespertinum,''<br />
 +
''quod tibi in hac cerei oblatione sollemni,''<br />
 +
''per ministrorum manus''<br />
 +
''de operibus apum, sacrosancta reddit Ecclesia.''<br />
 +
''Sed iam columnae huius praeconia novimus,''<br />
 +
''quam in honorem Dei rutilans ignis accendit.''<br />
 +
''Qui, licet sit divisus in partes,''<br />
 +
''mutuati tamen luminis detrimenta non novit.''<br />
 +
''Alitur enim liquantibus ceris,''<br />
 +
''quas in substantiam pretiosae huius lampadis''<br />
 +
''apis mater eduxit.''<br />
 +
''O vere beata nox,''<br />
 +
''in qua terrenis caelestia, humanis divina iunguntur!''<br />
 +
''Oramus ergo te, Domine,''<br />
 +
''ut cereus iste in honorem tui nominis consecratus,''<br />
 +
''ad noctis huius caliginem destruendam,''<br />
 +
''indeficiens perseveret.''<br />
 +
''Et in odorem suavitatis acceptus,''<br />
 +
''supernis luminaribus misceatur.''<br />
 +
''Flammas eius lucifer matutinus inveniat:''<br />
 +
''Ille, inquam, lucifer, qui nescit occasum:''<br />
 +
''Christus Filius tuus,''<br />
 +
''qui, regressus ab inferis, humano generi serenus illuxit,''<br />
 +
''et tecum vivit et regnat in saecula saeculorum.''<br />
 +
 +
''Resp. Amen.''<br />
 
|valign=top|
 
|valign=top|
 
; '''Traduzione liturgica in lingua italiana'''
 
; '''Traduzione liturgica in lingua italiana'''
Riga 24: Riga 117:
  
 
|}
 
|}
 +
 
== Spartiti musicali ==
 
== Spartiti musicali ==
 
Spartito gregoriano, impaginato su foglio formato A4:
 
Spartito gregoriano, impaginato su foglio formato A4:

Versione delle 14:39, 2 apr 2020

Tratto da WikiPedia.org

L'Exsultet (nei Messali prima del 1920 veniva scritto Exultet) è un canto liturgico proprio della Chiesa cattolica che viene cantato la notte di Pasqua nella solenne Veglia pasquale, da un diacono o un cantore.

Con esso si proclama la vittoria della luce sulle tenebre, simbolizzata dal cero pasquale che viene acceso, e annuncia la risurrezione di Cristo e il declamante invita tutta l'assemblea a gioire per il compiersi della profezia del mistero pasquale, ripercorrendo nel canto i prodigi della storia della salvezza.

Dal punto di vista stilistico si tratta di un preconio, ovvero, secondo l'etimologia latina di praeconium (da praeco -onis, «banditore»), di un testo poetico di annuncio solenne o di encomio e lode solenne. Per questo motivo viene chiamato anche preconio pasquale (praeconium paschale) o laus cerei.

Si conoscono numerose versioni, sia testuali sia musicali. Se ne hanno testimonianze sin dalla fine del IV secolo, benché il testo si sia consolidato e uniformato nell'attuale versione solo nella seconda metà del XII sec. da papa Innocenzo III. Il manoscritto è composto di due parti, una scritta, letta dal celebrante o dal chierico, e una illustrata con figure simboliche, disposte al contrario per poter essere seguite dai fedeli durante la lettura. Il testo è suddiviso in due parti:

  • un prologo, comune a tutte le versioni
  • un prefazio che varia secondo la tradizione romana, ambrosiana o beneventana.

Testo e traduzioni

Testo latino

Exsultet iam angelica turba caelorum:
exsultent divina mysteria:
et pro tanti Regis victoria tuba insonet salutaris.
Gaudeat et tellus tantis irradiata fulgoribus:
et, aeterni Regis splendore illustrata,
totius orbis se sentiat amisisse caliginem.
Laetetur et mater Ecclesia,
tanti luminis adornata fulgoribus:
et magnis populorum vocibus haec aula resultet.
Quapropter astantes vos, fratres carissimi,
ad tam miram huius sancti luminis claritatem,
una mecum, quaeso,
Dei omnipotentis misericordiam invocate.
Ut, qui me non meis meritis
intra Levitarum numerum dignatus est aggregare,
luminis sui claritatem infundens,
cerei huius laudem implere perficiat.

Vers. Dominus vobiscum.
Resp. Et cum spiritu tuo.
Vers. Sursum corda.
Resp. Habemus ad Dominum.
Vers. Gratias agamus Domino Deo nostro.
Resp. Dignum et iustum est.

Vere dignum et iustum est,
invisibilem Deum Patrem omnipotentem
Filiumque eius unigenitum,
Dominum nostrum Iesum Christum,
toto cordis ac mentis affectu et vocis ministerio personare.
Qui pro nobis aeterno Patri Adae debitum solvit,
et veteris piaculi cautionem pio cruore detersit.
Haec sunt enim festa paschalia,
in quibus verus ille Agnus occiditur,
cuius sanguine postes fidelium consecrantur.
Haec nox est,
in qua primum patres nostros, filios Israel
eductos de Aegypto,
Mare Rubrum sicco vestigio transire fecisti.
Haec igitur nox est,
quae peccatorum tenebras columnae illuminatione purgavit.
Haec nox est,
quae hodie per universum mundum in Christo credentes,
a vitiis saeculi et caligine peccatorum segregatos,
reddit gratiae, sociat sanctitati.
Haec nox est,
in qua, destructis vinculis mortis,
Christus ab inferis victor ascendit.
Nihil enim nobis nasci profuit,
nisi redimi profuisset.
O mira circa nos tuae pietatis dignatio!
O inaestimabilis dilectio caritatis:
ut servum redimeres, Filium tradidisti!
O certe necessarium Adae peccatum,
quod Christi morte deletum est!
O felix culpa,
quae talem ac tantum meruit habere Redemptorem!
O vere beata nox,
quae sola meruit scire tempus et horam,
in qua Christus ab inferis resurrexit!
Haec nox est, de qua scriptum est:
Et nox sicut dies illuminabitur:
et nox illuminatio mea in deliciis meis.
Huius igitur sanctificatio noctis fugat scelera, culpas lavat:
et reddit innocentiam lapsis
et maestis laetitiam.
Fugat odia, concordiam parat
et curvat imperia.
In huius igitur noctis gratia, suscipe, sancte Pater,
laudis huius sacrificium vespertinum,
quod tibi in hac cerei oblatione sollemni,
per ministrorum manus
de operibus apum, sacrosancta reddit Ecclesia.
Sed iam columnae huius praeconia novimus,
quam in honorem Dei rutilans ignis accendit.
Qui, licet sit divisus in partes,
mutuati tamen luminis detrimenta non novit.
Alitur enim liquantibus ceris,
quas in substantiam pretiosae huius lampadis
apis mater eduxit.
O vere beata nox,
in qua terrenis caelestia, humanis divina iunguntur!
Oramus ergo te, Domine,
ut cereus iste in honorem tui nominis consecratus,
ad noctis huius caliginem destruendam,
indeficiens perseveret.
Et in odorem suavitatis acceptus,
supernis luminaribus misceatur.
Flammas eius lucifer matutinus inveniat:
Ille, inquam, lucifer, qui nescit occasum:
Christus Filius tuus,
qui, regressus ab inferis, humano generi serenus illuxit,
et tecum vivit et regnat in saecula saeculorum.

Resp. Amen.

Traduzione liturgica in lingua italiana

testo

Spartiti musicali

Spartito gregoriano, impaginato su foglio formato A4:

600px

Spartito disponibile in formato PDF impaginato su foglio A4, Media:xxx.pdf

Video

Praeconium Paschale (Exsultet), tratta dalla Veglia pasquale del 23 aprile 2011 nella Basilica di San Pietro in Vaticano.

Codice sorgente GABC

codice

Bibliografia

Note